TP Hồ Chí Minh đang triển khai nhiều ứng dụng khoa học - công nghệ vào công tác vận hành và quản lý giao thông.

Đèn tín hiệu thông minh

Theo kết quả từ mô hình mô phỏng dự báo giao thông tại Trung tâm Quản lý điều hành giao thông đô thị thuộc Sở Giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh, năm 2020, trung bình mỗi người dân thành phố có khoảng 3,16 chuyến đi/người/ngày, cao hơn so số hành trình đi lại của các đô thị trong khu vực. Theo dự báo, đến năm 2025, nhu cầu giao thông tại thành phố sẽ đạt hơn 41 triệu lượt đi lại/ngày. Sự gia tăng nhanh chóng phương tiện cơ giới cá nhân dẫn đến tình trạng quá tải nghiêm trọng cho mạng lưới đường giao thông đô thị, đặc biệt là giờ cao điểm. Do đó, Trung tâm Quản lý điều hành giao thông đô thị đã cho vận hành chế độ “làn sóng xanh” bằng việc ưu tiên các trụ đường chính, khi lưu lượng vượt 60% năng lực thông hành của tuyến đường. Cụ thể, việc dừng chờ đèn ngắn, giảm chiều dài dòng chờ đèn tín hiệu, giảm thời gian bắt đầu nhập nút, tăng tần suất phục vụ các tuyến đường, giúp người dân di chuyển với vận tốc trung bình tăng từ 10% đến 15% trên các tuyến đường. Đối với các tuyến đường một chiều, cắt ngang những tuyến đường trục chính cũng có một số kịch bản giải tỏa cho đường nhánh để tổ chức điều chỉnh giao thông, giải tỏa khu vực khi cần thiết.

Ông Đoàn Văn Tấn, Giám đốc Trung tâm Quản lý điều hành giao thông đô thị cho biết, để chủ động trong việc thay đổi thời lượng đèn tín hiệu giao thông khi vận hành, Trung tâm cũng đã xây dựng bổ sung các kịch bản dự phòng cho những nút giao thông trọng điểm, tuyến đường, khu vực thường xuyên xảy ra tình trạng đông xe di chuyển chậm. 

Cơ chế hoạt động của đèn tín hiệu giao thông rất linh hoạt. Cụ thể, thông qua hệ thống cảm biến quan trắc, thu thập dữ liệu giao thông tự động tại 118 mặt cắt ngang các tuyến đường trên địa bàn, các thông số của dòng giao thông như: lưu lượng, vận tốc trung bình, mật độ phương tiện sẽ được hệ thống Trung tâm phân tích, tính toán để đưa ra chiến lược điều khiển đèn tín hiệu phù hợp. Hệ thống còn cho phép tự động điều chỉnh các thông số điều khiển như thời gian chu kỳ đèn, thời gian đèn xanh, số pha điều khiển, trình tự pha điều khiển, lệch thời gian đèn xanh để thích ứng với lưu lượng giao thông và ưu tiên cho các phương tiện giao thông công cộng. 

Đồng loạt ứng dụng khoa học - công nghệ

Để người dân chủ động lựa chọn hành trình di chuyển trên đường thuận lợi, hơn ba năm qua, ngành giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh đã triển khai cung cấp thông tin về tình hình giao thông trên nền bản đồ số. “Bây giờ, mỗi lần tham gia giao thông, tôi chỉ cần chiếc điện thoại thông minh (smartphone) là có được đầy đủ thông tin quãng đường di chuyển, đặc biệt chủ động lựa chọn lộ trình đi thuận lợi để tránh được kẹt xe, ngập nước”, anh Đậu Văn Quyết (ngụ quận 7) vui mừng nói.

Trao đổi ý kiến với Thời Nay, ông Ngô Hải Đường, Trưởng phòng Quản lý khai thác hạ tầng giao thông đường bộ thuộc Sở Giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh cho biết, nhằm tăng cường hiệu quả trong quản lý khai thác đường bộ, sở đã triển khai nhiều ứng dụng khoa học - công nghệ, đem lại nhiều lợi ích cho cả cơ quan nhà nước lẫn người tham gia giao thông. Với 817 camera giám sát và hệ thống màn hình vận hành (24/7), vì thế các sự cố về giao thông trên đường đều được kịp thời báo cho lực lượng cảnh sát giao thông, thanh tra giao thông và các đơn vị quản lý hạ tầng phối hợp xử lý. Đồng thời, thành phố cũng đã triển khai ghi hình, thu thập dữ liệu xử phạt qua hình ảnh các hành vi vi phạm về trật tự an toàn giao thông trên địa bàn. 

Nhằm tối ưu hóa chiến lược quản lý, Sở Giao thông vận tải cũng đã đưa vào hoạt động mô hình mô phỏng dự báo nhu cầu giao thông, góp phần định hướng xây dựng chính sách và kế hoạch quản lý giao thông đô thị. Ngoài ra, tập trung đẩy mạnh thanh toán điện tử thông qua việc đầu tư nâng cấp hệ thống thu phí điện tử không dừng ETC tại các trạm thu phí BOT trên địa bàn. Triển khai, tổ chức thu phí sử dụng tạm thời lòng đường để đỗ xe ô-tô trên 23 tuyến đường, cho phép thanh toán trực tuyến không dùng tiền mặt thông qua ứng dụng MyParking và ViettelPay.

Thời gian tới, sở sẽ tiếp tục triển khai đề án xây dựng thành phố thành đô thị thông minh trong lĩnh vực giao thông vận tải và đề án ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành giao thông; tiếp tục đầu tư mở rộng mạng lưới camera giám sát, hệ thống đèn tín hiệu; đồng thời phối hợp công an thành phố tiếp tục áp dụng công nghệ để xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Đặc biệt, sẽ tập trung ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý, điều hành giao thông đô thị.

Bài & ảnh: CHÍ KIÊN, HÀ NGUYỄN